خطبه های نمازجمعه بیست آذر نود و چهار قائم شهر – آیت الله معلمی

خطبه اوّل :

سلامٌ علیکم جمیعاً و رَحمَهُ اللهِ و برکاتُه… ؛ أعوذُ بِلّله مِنَ الشَیطانِ الرَّجیم . بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ . لا حولَ وَلا قُوَّهَ إلّا بِللّه ألعَلی العَظیم . حَسبُنَا اللهُ وَ نِعمَ الوَکیل ، نِعمَ المولَی وَ نِعمَ النّصیر . الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ . ألصّلاهُ وَ السّلامُ عَلی سَیِّدِ النَّبیین ، حَبیبِ إلهِ العالَمینَ أبِی القاسِمِ المُصطَفی مُحَمَّد و علی عِطرَتِهِ وَ أهلِ بَیتِهِ أجمَعین .

قالَ الحَکیمُ  فی کِتابِهِ الکَریم : {{ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ*الَّذینَ هُمْ یُراؤُنَ*وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ}}

امیدواریم خدای رحمان ، همه ی ما را از خصلت ریا ، تظاهر ، خلاف واقع نمایندن بر حَذر بدارد . ما را اخلاص مرحمت بفرماید . اخلاص ، گوهر گرانبها و اکسیر اعظم است که اگر با اعمال صالحه همراه شود عمل را ارزش می بخشد . درود و سلام و تحیّات به ارواح طیّبه ی انبیاء و اولیاء و به ارواح طیّبه ی همه ی شهدا ، اهل ایمان ؛ سلام به شما نمازگزاران ؛ برادران و خواهران . خودم و همه ی شما را به تقوای الهی تأکید و توصئه دارم.امیدوارم خدای رحمان در این مظنّه ی استجابت دعا ، همه ی مارا مشمول مغفرت و رضوان خود قرار بدهد . به برکت صلوات بر محمد و آل محمد . رسیدیم به این آیه ی شریفه : {{ الَّذینَ هُمْ یُراؤُنَ}}.آنهایی که در نماز مسامحه کارند از جمله ویژگی آن ها و خصلت آنها ریا کاری است . ریا در لغت یک تعریفی شده و همچنین در نزد علمای اخلاق و همچنین نزد حکما تعبیری دیگر دارد . تظاهر به برخورداری از صفاتی که پسندیده است ولی در حقیقت آن فرد به آن صفت متّصف نیست را حالت ریا میگویند . ریا مذموم است و نهی شده است . برای اینکه انسان به غلط طلب اعتبار بکند ؛ در دل مردم جا پیدا کند و خود را به صفاتی به ظاهر متّصف مینمایاند که در واقع اینچنین نیست . بزرگان دین هم فرمودند ترک اخلاص در عمل موجب ریا میشود .اگر سعی کنیم اخلاص را در اعمال خودمان دخیل کنیم ، یعنی آن عمل تنها برای خدا باشد و برای غیر خدا نباشد . قرآن در آیات فراوانی مورد مذمّت قرار داده است ریا را . سوره ی مبارکه ی بقره ، آیه ی دویست و شصت و چهار : {{ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى}} ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید ، اگر خیراتی و کمکی و انفاقی کرده اید ، با منّت گذاشتن و با اذیت روحی طرف را فراهم کردن این خیرات خود را باطل وضایع نکنید ، {{ کَالَّذی یُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ}} مثل آن انسانی که مال را انفاق میکند ، اما میخواهد تظاهر کند و خودنمایی ؛ در ادامه همین آیه میفرماید : {{ وَ لا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ }} ؛ تهدیدی جدی است .  کسی که ریا دارد در کار ، ایمان به خدا نیاورده . خطری جدی است . یعنی اگر ایمان به خدا باشد ، خدا خلوت و آشکار ، همه جا را میبیند ؛ اگر انفاق برای خدا بود باید به حساب خدا بگذاریم ، که خدا هم عوض میدهد و جزا و برکت. اما اگر فقط برای نمایاندن است پس ایمان به خدا در کار نبوده است .{{ وَ لا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ}} از نشانه های نفاق است ریا و ریاکاری ؛ {{ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ}}منافقین میخواهند خدا را فریب بدهند و خدعه و نیرنگ کنند با خدا. به تعبیری تصور دارند که سر خدا کلاه میگذارند و فریبش میدهند ؛ {{وَهُوَ خَادِعُهُمْ}} اگر کسی در مقام خدعه ی با خدا بر بیاید ، خدا قوی تر است و دستش بالاتر . {{  یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ}} {{ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاهِ قَامُوا کُسَالَىٰ }} به نماز که می استند ، بی رغبت و کسل . {{  یُرَاءُونَ النَّاسَ}} همین اندازه هم که به نماز می ایستند ، برای اینکه به دیگران میخواهند بنمایانند ؛ {{ وَلَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِیلًا }} یاد خدا را کم به خاطر می آورند .

امیر المؤمنین سلام الله علیه می فرمود : « ثَلاثُ عَلاماتٍ لِلمُرائی» ریا کار سه نشانه دارد : اگر این نشانه ها در وجودمان هست ، سعی کنیم برطرف کنیم . گر نیست خدا را شاکر باشیم که نشانه ی نفاق و نشانه ی ریا نداریم ؛ «  یَنشَطُ إذا رَأی النّاسَ» اگر عمل خیری و یا عبادتی دارد انجام میدهد ، مردم اگر او را ببینند نشاط پیدا میکند . «  وَ یَکسِلُ إذا کانَ وَحدَهُ» همان عمل را تنها که دارد انجام میدهد کسل و بی رغبت است . مثل نماز مستحبی و یا نماز واجب . اگر در حضور مردم بود و مردم میدیدند با نشاط ، اما اگر تنها بوده ، کسل است و رغبتی ندارد . یک مسأله : اینجا ممکن است کسی بگوید که : « شما که اینهمه تشویق میکنید که نماز جماعت و جمعه و حضور ؛ این که همان نمایاندن است ؟»

پاسخ این است : نماز واجب سفارش شده است که بیایی در مسجد . اما اگر به فرض و مثال ، این نماز را در مسجد نخواندیم ، در خانه نمیخوانی ؛ اگر در خانه اهل نماز نباشد و به مسجد که آمده اهل نماز است ، بله آن ریا است.اما اگر نه ؛ هرکجا باشد اهل نماز است ؛ اهل نماز است و نماز را با اعتقاد به جا می آورد سفارش خداست که بیا به مسجد و نماز واجب را بنمایان . ترویج و تبلیغ  نماز و تشویق دیگران به نماز . ریا مربوط به کسی است که تنها باشد عمل نمیکند .اما در جمع عمل میکند و مینمایاند. این ریا است . به خلاف اینکه شما اگر در خانه هم باشید نماز میخوانید ، مسجد هم آمده باشید میخوانی. این جا آمدن به مسجد و در مسجد هم نماز گزاردن ریا نیست . آقا امام صادق سلام الله علیه وارد مسجد شد .مردی به نام عبّاد بن کثیر بصری در مسجد مشغول عبادت بود . حضرت به او خطاب کرد : « وَیلَک یا عِبادُ اِیاک و الرِّیا».وای به حالت ، مراقب باش. مبادا ریاکاری کنی.«  فَاِنّهُ مَنْ عَمِلَ لِغَیرِاللهِ وَ کلَهُ اللهُ إلی مَنْ عَمِلَ لَهُ»هرکه برای غیر خدا عمل کند ، خدا او را واگذار به همان غیر میکند . یعنی نماز را برای نمایاندن به دیگری داشتی میخواندی ؛ آن انفاق را برای نمایاندن به دیگری داشتی انجام میدادی؛آن کار خیر را برای نمایاندن به یک کسی ؛ خدا هم تو را به مان فرد واگذار میکند . میگوید پاداش را از او بخواه . اما اگر کار را برای خدا انجام دادی ، حق داری پاداش را از خدا طلب کنی . «ما کانَ لِله فَهُوَ لِله»هرچه که از عمل برای خدا باشد برای خداست و جزا هم با خداست . « وَ مَا کَانَ لِلنَّاسِ فَلَا یَصْعَدُ إِلَی اللَّهِ » اگر برای غیر خدا آدم عملی را انجام بدهد ، آن عمل دیگر به سمت ذات اقدس اله بالا نمیرود و صعود نمیکند . آن عمل دیگر الهی نمیشود؛ چون آن عمل برای نمایاندن به غیر خدا بوده است .

پس برای درآمدن از شبهه ی ریا باید سعی کنیم همواره دل و ذهنماین را به یاد خدا نگه داریم و اعمالمان را ، چه عبادی ، چه مالی و چه بدنی و هر اقدام خیر برای خدا باشد و برای جلب رضایت حق تعالی باشد . چه دیگران بدانند و ببینند ، چه نبینند و ندانند . چه مردم تعریف بکنند و چه تعریف نکنند . این ملاک است ، یعنی کسی که با اخلاص عمل کرد اجر و پاداشش را از خدا میخواهد . حال ، این خصلت آنها که سهل انگار برای نماز بودند . {{ وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ}} این {{یَمْنَعُونَ الْماعُونَ}} آیا کِیل و ظرفی که باید صدقه در آن پرداخته بشود و پرداخت بشود ، یک کِیل صدقه هست که منع میکند ، یک کِیل زکات است که منع میکند یا اینکه حتی گاهی همسایه آمده و یک ظرف را عاریه خواسته حاضر نیست که برای یک نصف شبانه روزی یک ظرف را عاریه به همسایه بدهد که نیاز دارد . یعنی مؤمن نباید بُخل بِورزد . باید دل و دستش گشاده باشد . از اول سوره {{ أرَأَیْتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ}} ندیدی کسانی را که تکذیب دین میکنند ، نه به گفتار تنها بلکه در عمل {{ فَذلِکَ الَّذی یَدُعُّ الْیَتیم}} کسانی هستند که یتیم را میرانند و میرنجانند ؛ {{ وَ لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْکینِ}} ترغیب و تشویق برای اطعام مسکین ندارند . وای به حال نمازگزارانی که {{ الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ*}} سهو و مسامحه کاری و غفلت دارند در اصل نماز ؛{{الَّذینَ هُمْ یُراؤُنَ*}} آنهایی هستند که میخواهند بنمایانند ؛ {{وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ}} اما به موقع از یک کِیل مواد غذایی در راه خدا مضایقه دارند یا حتّی از عاریه دادن یک ظرف هم دریغ میورزند . پناه بر خدا . پروردگارا همه ی ما را برای آنچه که تکلیف ماست موفق بدار ؛ ما را برای رسیدن به تقوا ، انجام واجبات ، ترک محرّمات یاری مان بفرما . {{ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ  اللَّهُ الصَّمَدُ  لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ  وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ }}  //  پ خطبه 1-

خطبه ی دوم:

اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ؛ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ  الصّلاه والسلام علی سیّد النّبیین حبیب إله العالمین ابی القاسم المصطفی محمد و علی علیٍّ امیر المومنین و علی الصّدیقهِ الطّاهره سیّدهِ نساء العالمین و علی الحسن والحسین سیّدَی الشباب أهل الجنهِ أجمعین و علی  علی ِ بنِ الحسین و محمدِ بن علی و جعفرِ بن محمد و موسیَ بن جعفر و علیِ بن موسی و محمدِ بن علی و علیِ بن محمد و الحسنِ بن علی و الحجه القائم اَلمنتظَر . اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَهِ بنِ الحَسَن صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی کُلِّ سَاعَهِ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَدَلِیلًا وَ عَیْناًحَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَویلَا.

مجدداً خودم و همه  ی شما برادران و خواهران را به تقوای الهی ، به توجه به ذات اقدس حق در همه حال تأکید و سفارش دارم.  نجات انسان در سایه ی تقوای الهی است .غفلت نداشتن از یاد خدا ، غفلت نداشتن از یاد مرگ ، زمینه ساز انجام وظایف و تکالیف دینی میشود . امروز مصادف است با سالروز شهادت یکی از شهدای محراب ، مرحوم آیت الله حاج سیّد عبدالحسین دستغیب ؛ در سال شصت به دست پلید منافقین . بعد از اقامه ی نماز جمعه به شهادت رسید . مستحضرید که فردا روز  آخر ماه صفر ، سالروز شهادت امام رضا است ، که نکته ای را در پایان خطبه عرض خواهم کرد . یکشنبه هم سالروز هجرت پیغمبر خدا از مکه به مدینه ، که مبدأ تاریخ شده است .ماه های قمری ، اولین ماهش محرّم است ، اما آن سالی که بعد از محرّم و صفر ، اول ماه ربیع ، پیغمبر خدا از مکه حرکت به سمت مدینه کرد ، شده آغاز سال رسمی در اسلام ؛ الآن ما شمسی و قمری جدا هم بکنیم ، هزارو سیصد و نود و چهار شمسی ، و هزار و چهارصد و سی و هفت قمری ؛ این هزار ، مبدأش و اوّلش همان هجرت پیغمبر است . یعنی سال هجرت پیغمبر از مکه به مدینه تا الآن به صورت شمسی ، گردش خورشید ، هزار و سیصد و نود و چهار سال و به صورت قمری گردش ماه ، هزارو چهارصد و سی وهفت صال اس. پس اگر گفتند هجرت پیغمبر مبدأ تاریخ است ، مبنا این است .

چهارشنبه روز پژوهش و همچنین روز تجلیل از شهید تندگویان . پژوهش و تحقیق در هر کشوری برای رشد بنیه ی علمی و صنعتی کشور ، از جمله ضروریّات است و هر کشوری که در پژوهش و تحقیق و فنّاوری پیش رفته باشد ، طبیعی است که آن کشور جزء کشورهای پیشرفته محسوب میشود . الحمدلله که بعد از پیروزی انقلاب با همه ی خصومتهایی را که استکبار جهانی ، با همه ی مضیقه هایی  را که فراهم کرد تا از رشد علمی کشور ، تا از توسعه ی کشور ، از زیر ساختهای مهم جلوگیری بکند ، اما به فضل الهی حرکت متوقف نشده است .حال گاهی با سرعت بیشتر و گاهی با سرعت کمتر ، اما رو به جلو در حرکت است بنیه ی علمی کشور . امیدواریم که انشاءلله خدای رحمان توفیق دهد که دانشمندان جوان ما بتوانند در مدتی بسیار کوتاه ، کشور و ملّت را از سایر کشورها مستغنی بسازند ؛ استکبار جهانی توقّعش این است که ایران و ملت ایران همواره دستشان زیر سنگ آنها باشد و نیاز به آنها داشته باشند. و حال اینکه هر کشوری به خصوص ایران اسلامی میتواند . بحمدلله نسل جوان و ملت ما و گذشته و حال ما در نبوغ و استعداد ، کم ندارند . ما استعداد بلقُوّه داریم ، لیکن نیاز به کار هست و اراده و همّت تا بتوانیم استعدادهای نهفته را شکوفا سازیم . پنجشنبه روز حمل و نقل و رانندگان و خدمات عمومی که تکریم میکنیم .

و اما فردا سالروز شهادت آقا امام رضا است . روایتی را تقدیم کنم ؛ از خود آقا امام رضا نقل شده که مردی آمد نزد او و گفت ؛ « قال له رجل من أهل خراسان» اهل خراسان بود ؛ همان خراسان آمده بود خدمت حضرت و عرضه داشت : «  یا ابن رسول الله رأیت رسول الله صلی الله علیه و آله فی المنام» من پیغمبر خدا را در خواب دیدم .حال شاید کسی بگوید که آن آدم از کجا فهمید که او پیغمبر بوده در خواب ؛ شاید اشتباه کرد و عوضی دریافت کرد .خود آقا امام رضا در ذیل همین روایت میفرماید « لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَنْ رَآنِی فِی مَنَامِهِ » پیغمبر فرمود : هرکه مرا در خواب ببیند ، یعنی در خواب به او الهام بشود که او پیغمبر است ، در خواب دریافت بکند این چهره چهره ی پیغمبر است ، « فَقَدْ رَآنِی» دید در خواب مرا  ؛ چرا؟ : « لِأَنَّ الشَّیْطَانَ لا یَتَمَثَّلُ فی صورَتی » ؛ شیطان حق ندارد در رؤیا به چهره ی پیغمبر نمایان بشود . که کسی بگوید آن خواب أذقاث و احلام بوده و خواب آشفته بوده و آن چهره چهره ی پیغمبر خدا نبود . « ولا فی صورهِ أحدٍ من أوصیائی» حتّی در چهره ی یکی از اوصیاء من ، یعنی امیر المومنین و امام حسن و اباعبدالله و چهارده معصوم ؛ اوصیاء رسول خدا ؛ اگر کسی در عالم رویا چهره ی امامی به او معرفی بشود آن چهره ، عوضی نیست ؛  حال ، آن اهل خراسان آمد و گفت : « یا ابن رسول الله » من پیغمبر را در خواب دیدم «  کأنه یقول لی» که پیغمبر به من میگوید: «کیف أنتم اذا دُفِنَ فی أرضِکُم بَضعَتی ». چگونه خواهد بود حال شما که پاره ی تن من در خاک شما یعنی در خاک منطقه ی شما ، دفن بشود.« واستحفظتم ودیعتی»شما ودیعه ی مرا حفظ میکنید؟ « وَغُیِبَ فی ثَراکُم‌ نَجمی»در منطقه ی شما ستاره یمن دفن میشود ، غروب میکند . « فقال له الرضا علیه السلام: «أنا المدفونفی أرضکم» ؛ آقا امام رضا به آن فردی که سوال کرده بود میفرماید : منم که در سرزمین شما دفن میشوم.« و أنا بَضعَهُ مِن نَبیِّکُم » من پاره ی تن پیغمبر شما هستم ، «و أنا الودیعه» ودیعه و امانت پیغمبر من هستم . «وَالنّجم» آن ستاره ای که در زمین شما دفن شده من هستم .« أَلَا فَمَنْ زَارَنِی وَ هُوَ یَعْرِفُ مَا أَوْجَبَ اللَّهُ مِنْ حَقِّی وَ طَاعَتِی، فَأَنَا وَ آبَائِی شُفَعَاؤُهُ یوْمَ الْقِیامَهِ »فرمود آگاه باش هرکه زیارتم کند و معرفت داشته باشد . زائر با معرفت ؛ حال ببینید امامی که از دنیا رفت ، معرفت در حق او داشن آسان است ؛امام حَی و زنده را معرفت داشتن چگونه؟یعنی باید انسان خودش را فرض کند که اگر من در روزگار امام رضا بودم کجا می ایستادم ، یا اگر الآنه به قدرت الهی امام حَی از پرده ی غیبت درآید و حاضر بشود ما کسب تکلیف بکنیم که الآن تکلیف ما در شرایط امروز جامعه ی ما چیست؟ آیا چه فرمانی به ما خواهد داد؟ آیا در پی انجام فرمان حجّت خدا آمادگی برای انجام وظیفه داریم یا خیر؟ ؛ آقا امام رضا فرمود : « فَمَنْ زَارَنِی وَ هُوَ یَعْرِفُ » هرکه زیارتم بکند و با معرفت هم باشد ، «  مَا أَوْجَبَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مِنْ حَقِّی » آنچه را که حق امامت است و خدا واجب ساخت ، یعنی اطاعت امت و پیروی بی چون و چرا و خالصانه از امام . « وَ طَاعَتِی فَأَنَا وَ آبَائِی شُفَعَاؤُهُ یوْمَ الْقِیامَهِ » ؛ اگر زیارت کند و عارف باشد من و پدرانم شفیعان او خواهیم بود در روز قیامت ، « وَ مَنْ کُنَّا شُفَعَاءَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ نَجَا» وهرکه ما شفیعان او باشیم در روز قیامت ، نجات پیدا خواهد کرد . خدایا ما میخواهیم زائر عارف باشیم و شیعه ی معتقد ؛ خدایا بر معرفت ما به کرمت بیافزای ؛ خدایا در مسیر امامت و ولایت ثبات قدم به همهی ما مرحمت بفرما ؛ خدایا ما را به وظایف روزمان در برابر امامت ، اوّلاً واقف و عارف ، وثانیاً عامل بگردان .

(((به تبع هر هفته ، خطبه های حضرت آیت الله معلمی مزّین به نام شهدای شهرستان است که هفته ی ماضی ، سالگرد شهادت ایشان بوده است.)))

{{بسم الله الرّحمن الرّحیم  وَالْعَصْرِ. إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ. إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ صَدَقَ اللهُ العَلیُّ العَظیم}} // پایان خطبه دوم-